Νεότερη εποχή

Η Πηνελόπη Δέλτα και η «Τριλογία του Αναγνωσματαρίου»

Τα αυτοτελή έργα της Πηνελόπης Δέλτα (1874-1941) είναι με χρονολογική τάξη Γιὰ τὴν Πατρίδα το 1909, Παραμύθι χωρὶς Ὄνομα 1910, Τὸν καιρὸ τοῦ Βουλγαροκτόνου το 1911 και αποτελούν τη «Δραγουμική τριλογία» της, όπως έχει γίνει αποδεκτό. Η παρουσία του Ίωνα…

Η Κύπρος στους αποικιοκρατικούς σχεδιασμούς των Ευρωπαϊκών Δυνάμεων κατά τον 19ο αιώνα

Η παρακμή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας άνοιξε το δρόμο σε μια μακρόχρονη περίοδο ανταγωνισμών μεταξύ των ευρωπαϊκών δυνάμεων για τη λυσιτελέστερη αξιοποίηση της τεράστιας εδαφικής «σουλτανικής κληρονομιάς». Από τα τέλη του 18ου αιώνα άρχισαν να διαμορφώνονται δύο κυρίως τάσεις στους ανταγωνισμούς…

Μία νίκη δίχως αντίκρισμα. Η γερμανική στρατιωτική διοίκηση και o αμυντικός σχεδιασμός στη Μάχη του Somme

Μία αναμενόμενη αμυντική μάχη; Η έναρξη της Μάχης του Somme πραγματοποιήθηκε στις 15 Ιουνίου 1916 και σηματοδοτήθηκε από ένα φράγμα πυρός, που όμοιό του δεν έχει υπάρξει στην Ιστορία. Τερματίστηκε πέντε μήνες αργότερα, στις 25 Νοεμβρίου, όταν οι τελευταίες έφοδοι…

H Μάχη του Somme (1η Ιουλίου – 18 Νοεμβρίου 1916). Η βρετανική διάσταση

Δεκαετίες ολόκληρες έπειτα από τη διεξαγωγή της, είναι επιτακτικό η Μάχη του Somme να καταλάβει τη θέση που τής αναλογεί μέσα στο πλαίσιο του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Κυρίως δε, να απαντηθούν ορισμένα καίρια ερωτήματα. Για ποιό λόγο διεξήχθη; Γιατί έλαβε…

Η εξέλιξη της Ελληνικής Κοινότητας της Μασσαλίας από τις αρχές του 19ου αιώνα έως τα μέσα του 20ού

Η Μασσαλία υπήρξε ανέκαθεν ένας από τους πιο σταθερούς και σημαντικούς προορισμούς για τους εμπόρους της Μεσογείου, τόσο κατά την αρχαιότητα όσο και στους νεότερους χρόνους. Οι Έλληνες έμποροι δεν αποτελούσαν εξαίρεση και τα ελληνικά ιστιοφόρα πλοία έδεναν τακτικά στο…

Στην κολυμβήθρα του Σιλωάμ: από τον δοσιλογισμό της Κατοχής στην εθνικοφροσύνη του Εμφυλίου

«[…] Εισάγων την από 7ης Ιουλίου 1952 αίτησιν των Παναγιώτου Μ. και Ιωάννου Μ., καταδίκων κρατουμένων εν ταις ενταύθα Α΄ Επανορθωτικαίς Φυλακαίς, βασιζομένων επί της διατάξεως του άρθρου 9 του Νόμου 2058 της 18 Απριλίου 1952 ‘Περί μέτρων ειρηνεύσεως’ εκτίθημι…

H εξέλιξη και η στρατηγική σημασία των ελληνικών συγκοινωνιακών δικτύων (1830-1944)

Η περίοδος μεταξύ της ίδρυσης του ελληνικού βασιλείου και του τέλους του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου αποτελεί ορόσημο για την ανάπτυξη των χερσαίων και των θαλάσσιων συγκοινωνιακών υποδομών του. Η εξάπλωση του σιδηροδρομικού δικτύου στην ηπειρωτική Ελλάδα κατά τον ύστερο 19ο…

«Ἐπιμελές παιδίον ἀλλ’ ἔτι παιδίον». Η προϊστορία της περιγραφικής αξιολόγησης στην ελληνική εκπαίδευση

Μία από τις πολλές «καινοτομίες» που επανέρχονται συχνά στον διάλογο που αφορά την ελληνική εκπαίδευση είναι και η θεσμοθέτηση της «περιγραφικής αξιολόγησης» αντί της ισχύουσας αριθμητικής. Με αφορμή τη σχετική συζήτηση, θα ήταν ενδιαφέρον να εξετάσει κανείς εάν υπάρχει στην…

Αποτυπώσεις και ερμηνείες της δεκαετίας του 1940 στον ελληνικό κινηματογράφο

Εισαγωγή H δυναμική του κινηματογράφου ως προνομιακού φορέα «συνομιλίας» με το παρελθόν είναι ένα θέμα που έχει επισημανθεί πολλαπλώς από τη σύγχρονη έρευνα, ιδίως μετά τη ραγδαία κατά τις τελευταίες δεκαετίες ενίσχυση του ενδιαφέροντος για τη Δημόσια Ιστορία και την…

Γραμμή Maginot – Γραμμή Μεταξά. Κοινός αγώνας – Κοινή μοίρα

Διαρκούντος του Μεσοπολέμου, η Γαλλία και η Ελλάδα προχώρησαν στην κατασκευή μιας σειράς μεγαλεπήβολων οχυρωματικών έργων στα σύνορα εκείνα, που έκριναν ότι ήταν περισσότερο ευάλωττα για εκδήλωση εισβολής σε βάρος της εθνικής επικράτειας. Πρόκειται αντίστοιχα α) για τη γραμμή Maginot…